Paniekaanvallen: Begrijpen, Herkennen en Beheersen

Wanneer je een paniekaanval hebt kan dit heel erg angstaanjagend en verontrustend zijn. In deze blog gaan we dieper in op wat een paniekaanval is, hoe deze tot stand komt en welke symptomen ze met zich meebrengen. Daarbij vertellen we ook hoe een psycholoog kan helpen bij het omgaan met paniekaanvallen. We besteden extra aandacht aan hoe onze psycholoog in Nuenen van Feel It 2 kan helpen met een unieke behandelmethode. Ten slotte geven we vijf waardevolle tips om paniekaanvallen beter onder controle te krijgen.

Wat is een paniekaanval

Een paniekaanval is een plotselinge golf van intense angst of ongemak die vaak gepaard gaat met fysieke en psychologische symptomen. Veel mensen krijgen in hun leven een keer last van een paniekaanval en daarna niet meer. Wanneer iemand vaker last heeft van paniekaanvallen, kan er een paniekstoornis ontstaan.

Bij de psychologenpraktijk van Feel It 2 krijgen wij vaak te horen dat er een gevoel naar boven komt van het totaal verliezen van de controleren het denken dat hij of zijn een hartaanval krijgt of stikt. Dit laatste maakt dat een paniekaanval anders is dan een angstaanval. Bij een angstaanval is er een overweldigend en intens negatief gevoel maar is er niet direct angst om dood te gaan door bijvoorbeeld een hartaanval of stikken. Een paniekaanval treedt vaak onverwacht op en hebben geen duidelijke aanleiding. In een later stadium ervaren clienten meer angst om een paniekaanval te krijgen dan dat ze daadwerkelijk een paniekaanval krijgen. Hierdoor ontstaat er doorgaans vaak vermijdingsgedrag met in de meest extreme vorm pleinvrees (agorafobie).

Hoe komt een paniekaanval tot stand?

Vaak komen paniekaanvallen tot stand door een aantal verschillende factoren. Zo zien wij vaak dat mensen opgevoed zijn in een gezin waar angst een belangrijk onderdeel uitmaakte van de opvoeding. Hierbij kan gedacht worden aan opmerkingen als:

–          Kijk je wel uit voor…?

–          Heb je al nagedacht over de gevolgen van…?

–          Ik zou dat niet doen want…?

–          Weet je wat het risico is van…?

Daarbij zijn de ouders vaak ook angstig en voelen kinderen de angst van de ouders in verschillende situaties welke ze zelf overnemen. Daarnaast wordt de periode waarin de paniekaanval voor de eerste keer komt, vaak gekenmerkt door een stress. Wanneer iemand stress ervaart is de kans groter dat een paniekaanval tot uiting komt.

Er zijn ook mensen die een paniekaanval krijgen in specifieke situaties. Dit zijn dan triggers die ervoor zorgen dat een paniekaanval tot stand komt. Vaak gaat het dan om bijvoorbeeld drukke plaatsen of wanneer ze ver weg zijn uit hun vertrouwde omgeving. Bij andere mensen komen paniekaanvallen zonder aanwijsbare reden tot stand.

Fysieke symptomen

Tijdens een paniekaanval kunnen verschillende fysieke symptomen optreden, zoals hartkloppingen, benauwdheid, duizeligheid, trillen, zweten, misselijkheid en een gevoel van beklemming op de borst. Deze fysieke sensaties kunnen bijdragen aan de angst en de overtuiging dat er iets ernstig mis is.

Psychische symptomen van een paniekaanval

Naast de fysieke symptomen gaan paniekaanvallen vaak gepaard met psychische symptomen, zoals intense angst, een gevoel van onwerkelijkheid, de angst om de controle te verliezen of dood te gaan. Daarnaast ervaren veel mensen een sterke drang om te vluchten uit de situatie waarin de paniekaanval optreedt. Deze psychische symptomen kunnen de persoon nog meer verontrusten en hun dagelijks functioneren belemmeren.

De rol van een psycholoog bij paniekaanvallen

Wanneer je last hebt van een paniekstoornis is het aan te raden om naar een psycholoog te gaan. Deze kan je in eerste instantie helpen op de controle te houden wanneer je een paniekaanval hebt. Daarnaast ga je met een psycholoog aan de slag om de oorzaken van de paniekstoornis aan te pakken. Een veelgebruikte therapie binnen de standaard psychologische zorg is cognitieve gedragstherapie. Je leert negatieve denkpatronen veranderen en leert nieuwe effectieve coping strategieën. Je gaat dan kijken naar de verschillende gedachten die bij een paniekstoornis komen kijken en het gedrag wat dat tot gevolg heeft. Daarbij leer je triggers identificeren en krijg je ontspanningstechnieken. Een psycholoog biedt een veilige omgeving om angsten te verkennen en helpt bij het opbouwen van veerkracht om paniekaanvallen beter te beheersen.

Bij de psychologenpraktijk in Nuenen van Feel It 2 worden paniekaanvallen op een andere manier behandeld dan te kijken naar alleen gedachten en gedrag. In deze therapievorm ga je namelijk echt aan de slag met het gevoel dat een paniekaanval met zich meebrengt. Je leert op een gecontroleerde wijze de paniekaanval doorvoelen waardoor vermijding niet meer nodig is. Je gaat leren het gevoel te verwerken waardoor de paniekaanvallen uiteindelijk verdwijnen. Daarna ga je aan de slag met het oplossen van de oorzaak van de paniekstoornis. Dat zorgt ervoor dat de paniekaanvallen weg gaan en ook niet meer terugkomen later in je leven.

5 tips om paniekaanvallen onder controle te krijgen

1. Leer ademhalingstechnieken: diep ademen en langzaam in en uitademen kan helpen om de fysieke symptomen van een paniekaanval te verminderen en de angst te kalmeren. Je kan het beste heel diep in je buik ademhalen. Doe dat zo diep dat je echt veel moeite moet doen om in te ademen. Op die manier moet je uit je hoofd komen en je heel goed concentreren op de diepe ademhaling.  
2. Identificeer en beheer triggers: vaak zijn er bepaalde triggers die een paniekaanval veroorzaken. Het gaat dan om bijvoorbeeld situaties, maar ook gedachten en gevoelens kunnen een trigger zijn met een paniekaanval tot gevolg. Vaak is het lastig om de triggers zelf te gaan herkennen. Een psycholoog kan je daar goed bij helpen. Daarbij kan deze ook helpen om strategieën te ontwikkelen om deze triggers te beheersen.
3. Bouw een ondersteunend netwerk op: wanneer je last hebt van psychische klachten is het belangrijk om erover te praten met mensen om je heen. Veel mensen vinden dit lastig omdat ze niet graag te kennen geven last te hebben van psychische klachten. Echter helpt het vaak wel enorm om erover te praten met vrienden, familie of lotgenoten. Deze mensen kunnen meer begrip opbrengen voor wat je doormaakt wanneer je een paniekaanval hebt. Het delen van je ervaringen en gevoelens kan geruststellend en helend zijn.
4. Pas een gezonde levensstijl toe: vaak helpt het om een goede balans te vinden tussen rust nemen en dingen ondernemen. Probeer wel de nadruk meer te leggen op het nemen van rust omdat dit vaak het herstel ten goede komt. Zorg er daarnaast voor dat je voldoende lichaamsbeweging krijgt en een uitgebalanceerd dieet volgt. Probeer daarbij cafeïne houdende dranken en roken te minderen. Deze stoffen zorgen voor een stimulerend effect wat hetzelfde gevoel kan geven als een paniekaanval. Want het verminderen van stress en het bevorderen van algemeen welzijn kunnen helpen bij het verminderen van paniekaanvallen.
5. Gebruik ontspanningstechnieken: probeer activiteiten te ondernemen die gericht zijn op ontspanning. Denk daarbij aan progressieve spierontspanning, meditatie, yoga of mindfulness. Deze technieken zorgen ervoor dat je meer rust gaat ervaren en jij je meer ontspannen gaat voelen.

Conclusie

Paniekaanvallen kunnen vervelend zijn en kunnen een hoop zorgen met zich meebrengen. Met de juiste kennis en ondersteuning is het mogelijk om ze beter onder controle krijgen. Een psycholoog kan een waardevolle begeleiding bieden bij het omgaan met paniekaanvallen en het ontwikkelen van effectieve coping-strategieën. Door het toepassen van ademhalingstechnieken, het identificeren en beheersen van triggers, het opbouwen van een ondersteunend netwerk, het hanteren van een gezonde levensstijl en het gebruiken van ontspanningstechnieken, kunnen mensen met paniekaanvallen de weg vinden naar een leven met meer rust en controle.